Innovatieproces

23-04-2020

Innovatie. We zien het overal om ons heen, we horen en lezen erover, het beïnvloedt ons leven, elke dag weer. En dat niet alleen. We innoveren zelf ook. Ja, iedereen, jij ook. Of je nou ondernemer bent, huisvader of –moeder, student of docent, elke dag bedenken we weer nieuwe dingen. Toch zijn er grote verschillen tussen die dingen. In dit blog ga ik in op bedrijfsmatige innovaties en het innovatieproces. In een tijd waarin innovaties in een stroomversnelling zijn geraakt, deel ik mijn ideeën over in welk perspectief we dit kunnen zien.

Voor mij betekent innovatie een nieuwe toepassing van bestaande middelen (proces, product of dienst). Dit kunnen kleine innovaties zijn zoals de populaire life hack/ DIY filmpjes. Zeep invriezen om een koelelement te maken en je bent klaar voor de lente. Je kunt ook denken aan maatschappelijke innovaties, zoals Facebook of verandermanagement, of intense technologische innovaties zoals het ontwikkelen van schepen met elektrische motoren.

Drie fasen in het innovatie proces

Volgens Utterback (1994, Mastering Dyanmics of Innovation) bestaat het innovatieproces uit drie fasen.

Fase 1) Jij als innovator hebt een radicaal idee. Dit is zo tof, dit moet ontwikkeld worden. De markt heeft er wel oren naar en het traject van je pratende tandenborstel kan van start gaan. Dus je gaat je innovatie ontwikkelen: je maakt een projectplan, de eerste schetsen, je stelt de (functionele of technische) eisen op en maakt een proof-of-concept, prototype of een experiment. In deze fase test je misschien wel honderden ideeën, het is daarom een snel iteratief en radicaal proces.
Dan komt fase 2). Je innovatie werkt (Yes! Tanden poetsen met een motivatiecoach!), een product design is ontwikkeld en nu wil je meer produceren. Voor een product betekent dit fabrieksprocessen ontwikkelen, voor een dienst betekent het de ICT omgeving creëren voor het verzamelen en verwerken van data, voor beide geldt het ontwikkelen van enabling technologies.
Fase 3, tot slot, is waarin product of proces gestandaardiseerd is. Je wilt de winstmarge verhogen door productiekosten te reduceren, het productievolume en –capaciteit te vergroten. Innovatie gebeurt nu dus in kleinere, incrementele stappen.

Het ultieme voorbeeld van innovatie is de iPad introductie in 2010 van Steve Jobs: een kruising van de iPhone en de Macbook, bestaande technologieën gecombineerd tot een nieuwe toepassing. Ook Steve Jobs is ooit klein begonnen en of je ZZP’er bent of een grotere onderneming – het begint allemaal bij het innovatieidee.

Organisatie ontwikkeling tijdens het innovatieproces

Terwijl je ideeën ontwikkelen, je product steeds meer vorm krijgt, ga je als innovator zoeken naar financieringen om je innovatie bekostigd te krijgen. Een zoektocht start met het maken van een businesscase voor het hoger management, zoeken naar investeerders, samenwerkingspartners, subsidies, leningen en kredieten. Langzaamaan wordt je innovatie bekend en verkoopcijfers stijgen. Je groeit! Je gaat personeel aannemen, je organisatie groeit. Naast productontwikkeling heb je nu ook de verantwoordelijkheid voor teamsfeer, salarissen en loopbaanontwikkeling van je werknemers. Maatschappelijke innovatie wordt nu belangrijk: hoe zorg je dat je werkgeluk behoudt, projectorganisatie efficiënt verloopt, kennisoverdracht plaatsvindt en teamrollen duidelijk zijn? Vervolgens groei je uit je jasje! Een nieuw onderkomen wordt gezocht voor je personeel en je product in de vorm van een kantoorruimte, een laboratorium, fabriek, grond of kas.

Innovatie wordt gedreven door interne en externe factoren

Innovatie vindt plaats op elk niveau van de onderneming en wordt gedreven door een passie, een idee. Het wordt ook door externe factoren gedreven zoals kostenreductie, het moeten overschakelen op andere materialen door gebrek aan of vervuilende bijwerkingen, zoals van fossiele naar biobrandstoffen. Het huidige Covid-19 virus dat een organisatie dwingt om thuis te werken, om razendsnelle PCR screeningmethodes te ontwikkelen, plexiglas te installeren op bureaus of in flowkasten om besmetting te voorkomen. Deze crisis is echter niet uniek. Een aloud bekend voorbeeld uit de biologie is de schimmel Pythopthera infestans (Aardappelziekte) die de Ierse Hongersnood (1845 – 1849) veroorzaakte en leidde tot een diaspora van Ieren naar de VS, andere manieren van landbouw of telen van andere gewassen. Een ander voorbeeld is het pokkenvirus vaccin; de eerste inoculatie methode dateerde van 1500 in Azië, in 1796 was een vaccin ontwikkeld door Edward Jenner. Zo zien we dat vindingrijkheid juist in moeilijke tijden naar boven komt.